ከባድ የዶላር እጥረት በኢትዮጵያ

ኢትዮጵያ ‘ቅድሚያ የማይሰጣቸው’ የሚባሉ 38 ዓይነት ዕቃዎች እንዳይገቡ ዕገዳ ጥላለች።

አስመጪዎች እነዚህን ምርቶች ወደ አገር ቤት ለማስገባት የሚያስችላቸው ‘ኤልሲ’ እንዳይሰጣቸው መንግሥት ያገደው፣ በአገሪቱ እየተስተዋለ ያለውን የውጭ ምንዛሪ እጥረት ለመግታት በሚል ነው ።

ቅድሚያ የማይሰጣቸው አሊያም የቅንጦት ከሚባሉት ዕቃዎች መካከል ተሽከርካሪዎች፣ የምግብ ምርቶች፣ የቤት እና የቢሮ ዕቃዎች፣ የመዋቢያ ዕቃዎች እና የአልኮል መጠጦች ይገኙበታል።

የገንዘብ ሚኒስቴር ለኢትዮጵያ ንግድ ባንክ በፃፈው ደብዳቤ፣ እነዚህን ዕቃዎች ወደ አገር ቤት ለሚያስገቡ አስመጪዎች ፈቃድ እንዳይሰጣቸው አዟል።

የኢትዮጵያ መንግሥት ከዚህ ውሳኔ ላይ የደረሰው ባለው የውጭ ምንዛሪ እጥረት ምክንያት እንደሆነና አስፈላጊ የሚባሉ እንደ መድኃኒት፣ የግብርና ጥሬ ዕቃዎች፣ ለአገር በቀል ኢንዱስትሪዎች ግብዓት የሚሆኑ ዕቃዎችን ለማስመጣት በቂ የውጭ ምንዛሪ እንዲኖር በማለት ነው።

እነዚህን ዕቃዎች በብዛት የሚያስገቡ አስመጪዎች መመሪያው እንዲነሳ በኢትዮጵያ ንግድ ምክር ቤት አማካኝነት ‘ይግባኝ’ እያሉ እንደሆነም ቢቢሲ ሰምቷል።

ይህ ትዕዛዝ ከመውጣቱ በፊት ኤልሲ የተከፈተላቸው ዕቃዎች ወደ አገር ቤት እንዲገቡ መመሪያው ይፈቅዳል።

ለመሆኑ ኤልሲ ማለት ምን ማለት ነው? መንግሥት ይህን መመሪያ በማውጣቱ ምን ያህል የውጭ ምንዛሪ ያተርፋል? የአስመጪዎቹ ይግባኝስ የት ደረሰ?

ሂውማን ሄር’

ከውጭ እንዳይገቡ ዕግድ ከተጣለባቸው ምርቶች መካከል አንዱና የማኅበራዊ ሚድያ መነጋገሪያ የነበረው ሰው ሠራሽ ፀጉር ነው።

ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ዋጋው እየናረ የኪስ መለካኪያ መሆን እየጀመረ የመጣው ‘ሂውማን ሄር’ ከባንክ በወጣ ኤልሲ አገር ቤት እንዳይዘልቅ መመሪያ ወጥቶበታል።

ስሜን አትጥቀሱ ያለን አንድ ከዱባይ ወደ ኢትዮጵያ ሰው ሠራሽ ፀጉር የሚያስመጣ ነጋዴ፣ ይህንን ምርት ከዚህ ቀደም በሕጋዊ መንገድ ያስመጣ እንደነበር ይናገራል።

አስመጪው “የሚከፈለው ቀረጥ፣ ገበያው ላይ የሚሸጠው እና የዕቃው ዋጋ ሲወዳደር ስለማይመጣጠን አብዛኛው ነጋዴ ከቀረጥ ውጪ ነው የሚያስገባው” ብሏል።

“የሚቀረጠው እጅግ ውድ ስለሆነ ሁሉም ነጋዴ ዕቃውን በመንገደኛ ሻንጣ ይዞ ነበር የሚገባው። ይህ አሁንም አለ፤ ነገር ግን ከዚህ በፊት ከነበረው አንጻር ቀንሷል። በሕጋዊ መንገድ የሚገባ ሂዩማን ሄር የለም።”

ምንጫችን፤ አሁን ኢትዮጵያ ገበያ ላይ ያለው በኮንትሮባንድ የሚገባ ‘ሲንቴቲክ’ ፀጉር ስለሆነ ይህንን ለመቆጣጠር ታስቦ የወጣ ሕግ ሊሆን ይችላል የሚል ግምት አለው።

ነገር ግን አዲሱን መመሪያ ተከትሎ የሰው ሠራሽ ፀጉር ዋጋ በእጥፍ እንዲጨምር፣ የአቅርቦት ችግር እንዲፈጠርና ነጋዴዎች ጫና ላይ እንዲወድቁ ምክንያት መሆኑን ይገልጻል።

“አዎ ተፅዕኖ አሳድሮብኛል። ሙሉ በሙሉ ወደ ኢትዮጵያ መላክ አቁሚያለሁ። ቀረጥ ከፍ አድርጎ ማስገባት ፍትሐዊ አይደለም። ከዚህ ቀደም 400 ግራም ፀጉር 120 ዶላር ነበር፤ አሁን ግን አምስት/ስድስት [የታሸገ] ፀጉር ይዞ የሄደ ሰው ሦስት እጥፍ [360 ዶላር] ቀረጥ ይከፍላል። ስለዚህ አያዋጣም።”

አዲሱን ዕቀባ ተከትሎ ሂውማን ሄር በአማካይ ዋጋ 15 ሺህ ብር ጭማሪ ማሳየቱን ነጋዴዎች ይናገራሉ። ከዚህ ቀደም 18 ሺህ ብር ይሸጥ የነበረው ፀጉር፣ አሁን ዋጋው ወደ 29 ሺህ ብር ከፍ ብሏል።

ሂውማን ሄር ብቻ ሳይሆን ቸኮሌት፣ ትምባሆ፣ የታሸጉ ጭማቂዎች፣ ውሃ እና ለስላሳ መጠጦች፣ የተጠበሰ ድንች፣ የአልኮል መጠጦች፣ እንዲሁም ‘ሜክ አፕ’ የመሳሰሉ የመዋቢያ ዕቃዎች ከተከለከሉት 38 የዕቃ ዝርዝሮች መካከል ይገኛሉ።